Golden Thread: Budowanie więzi rodzinnych i umiejętności rodzicielskich jako sposób na zmniejszenie recydywy w europejskich zakładach karnych

W europejskich więzieniach przebywa ponad pół miliona osób, a resocjalizacja więźniów stała się jednym z najważniejszych elementów europejskiej polityki penitencjarnej. Prawo międzynarodowe stanowi, że kara pozbawienia wolności nie powinna ograniczać się wyłącznie do pozbawienia wolności. Powinna obejmować możliwości zdobycia przez więźniów wiedzy i umiejętności, które mogą im pomóc w skutecznej reintegracji po zwolnieniu, w celu uniknięcia popełniania kolejnych przestępstw w przyszłości. Do dziś za dwa najskuteczniejsze sposoby skutecznej reformy oraz powrotu i reintegracji więźniów ze społeczeństwem uważa się otrzymanie wykształcenia ogólnego oraz szkolenie zawodowe. Jednak coraz więcej badań dowodzi, że jednym z najsilniejszych wskaźników zmniejszenia recydywy jest – obok zatrudnienia – istnienie silnych więzi rodzinnych.

„Rola rodziny w ograniczaniu recydywy i wspieraniu reintegracji jest obecnie po raz pierwszy uznawana za „część rozwiązania”. Zgodnie ze słowami zawartymi w słynnym przeglądzie Farmera „zdrowe, wspierające relacje nie są jedynie „miłym dodatkiem” dla każdego więźnia objętego systemem wymiaru sprawiedliwości. Są one absolutnie niezbędne, jeśli mają oni odwrócić się od przestępczości i wnieść pozytywny wkład w życie społeczne. Relacje rodzinne i inne powinny być “złotą nicią” biegnącą przez system wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych”. Silne rodziny mają naturalną moc zapewniania tak bardzo potrzebnego, stałego ukierunkowania i osobistego wsparcia, którego zreformowany, były więzień potrzebuje, aby zacząć wszystko od nowa. Silne rodziny są moralnym kompasem, który odciąga byłych osadzonych od przestępczości. Silne rodziny oferują schronienie i pomoc finansową w dniach, które następują po wyjściu na wolność. Jednak silne więzi rodzinne przynoszą korzyści nie tylko więźniom, ale całemu społeczeństwu. Biorąc pod uwagę, że większość rodzin więźniów jest głęboko zmotywowana, aby pomóc osadzonym członkom rodziny w budowaniu lepszego życia, wolnego od przestępczych zachowań, stanowią one potencjalną armię wsparcia dla systemu więziennictwa, która nie została jeszcze strategicznie i konsekwentnie wykorzystana.”.

Cele projektu

Projekt GoldenThread ma na celu opracowanie kompleksowej metodologii systematycznego wzmacniania więzi rodzinnych osadzonych oraz wspierania członków ich rodzin w zapewnianiu sobie wzajemnej opieki. Podejście Golden Thread składa się z następujących dwóch odrębnych komponentów:

• Warsztatów Edukacyjnych dla Rodzin oraz metodologii wsparcia dla rodzin więźniów
• Grupy wsparcia dla rodzin więźniów.

Metodologia GoldenThread ma charakter praktyczny, emocjonalny i relacyjny. Oczekuje się, że metodologia ta stworzy podstawy do wyposażenia zakładów karnych i społeczności we wszystkie niezbędne metody i narzędzia, które pomogą im wykorzystać ogromną siłę więzi rodzinnych w procesie reintegracji więźniów.

Grupy docelowe

Odbiorcami projektu są:

• zakłady karne w czterech krajach partnerskich (Polska, Grecja, Włochy i Cypr)
• więźniowie i ich rodziny
• dyrektorzy zakładów karnych, strażnicy, pracownicy socjalni
• władze publiczne i prywatne działające w sektorze więziennictwa
• władze państwowe i lokalne
• organizacje społeczne i obywatelskie
• federacje strażników więziennych
• organizacje pozarządowe, badacze, środowisko akademickie

Rezultaty

1. Przegląd brakujących umiejętności społecznych, emocjonalnych i rodzicielskich więźniów oraz wpływu uwięzienia na ich rodziny – ten kompleksowy przegląd będzie stanowił podstawę, na której opierać się będą kolejne pakiety prac, ponieważ pozwoli określić grupę docelową projektu pod kątem konkretnej wiedzy i umiejętności wymaganych do przygotowania jej do integracji po zakończeniu kary. Analiza potrzeb będzie miała duży wpływ na stworzenie kompleksowego podejścia do procedury przygotowania więźniów, charakteru programów nauczania i metodologii pedagogicznych, które zostaną zastosowane.
2. Program nauczania dla rodzin – opracowanie programu nauczania dla rodzin stanowi jeden z najważniejszych etapów projektu. Celem tego zadania jest stworzenie programu nauczania, który uświadomi mężczyznom ich trwałe obowiązki wobec rodziny pozostawionej w społeczności – zwłaszcza wobec żon, partnerek i dzieci, ale także rodziców, rodzeństwa i dziadków – oraz zapewni im umiejętności niezbędne do dalszego wzmacniania więzi rodzinnych i powiązań z szerszą siecią społeczną.
3. Grupy wsparcia dla rodzin – Celem metodologii grup wsparcia dla rodzin więźniów jest wsparcie rodzin więźniów w utrzymaniu i naprawie relacji oraz, w stosownych przypadkach, dalszy wkład w proces resocjalizacji więźniów. Grupy wsparcia dla rodzin mają stanowić skuteczne narzędzie umożliwiające wymianę doświadczeń, spotkania, naukę i dodawanie otuchy innym osobom znajdującym się w podobnej sytuacji, a także oferować członkom rodzin więźniów miejsce, w którym będą mogli skupić się na własnych potrzebach.
4. Przewodnik edukacyjny dla rodzin osadzonych – przewodnik ten będzie ostatecznym rezultatem projektu. Jego celem jest opracowanie kompleksowego podejścia do skutecznego przekazywania w przyszłości doświadczeń z projektu innym instytucjom więziennym w całej Europie. Opracowanie tego przewodnika będzie wysiłkiem na rzecz trwałego zinstytucjonalizowania i powszechnego wprowadzenia proponowanych metodologii uczenia się od rodziny i wspierania rodziny w europejskim systemie penitencjarnym. Przewodnik po nauczaniu rodzinnym w więzieniu to kompleksowa strategia krok po kroku, która zawiera wszystkie elementy niezbędne do skutecznego wdrożenia programu wspierania nauczania rodzinnego w kontekście więziennym, takie jak metodologia, plan działania, działania w zakresie budowania potencjału.

Wartość dodana

Oddziaływanie projektu jest bardzo ważne na wielu płaszczyznach życia społecznego. Po pierwsze, wartością dodaną projektu jest podkreślenie znaczenia profilaktyki w życiu społecznym. Rozwój więzi rodzinnych wymaga kompetencji, które można określić jako społeczne, emocjonalne i osobiste. Często nie są one przedmiotem systemu szkolnego. Dlatego metodologia i narzędzia dostarczone w ramach projektu mogą być także wykorzystane jako inspiracja do rozwijania kompetencji wymienionych jako część systemu profilaktyki społecznej. Dbając o wartości, rezultaty projektu pomogą ludziom (nie tylko tym, którzy mają do czynienia z przestępczością lub systemem penitencjarnym) w odnalezieniu własnego systemu wartości. Żyjemy w świecie, w którym istnieje problem wartości, ale nie dlatego, że ich nie ma – przeciwnie, jest ich zbyt wiele i mogą być ze sobą sprzeczne. Projekt może więc pomóc ludziom nie zagubić się we współczesnym świecie.

Planowane działania

Wszystkie kraje partnerskie będą zaangażowane w:

• opracowanie wyników projektu
• przeprowadzanie wywiadów z więźniami i personelem zakładów karnych
• szkolenia dla grup docelowych
• prowadzenie Rodzinnych Warsztatów Edukacyjnych dla więźniów i ich rodzin
• lokalne wydarzenia o charakterze promocyjnym